CANLILARIN BİR-BİRLƏRİNİ QORUMALARI
Sebine Haciyeva tərəfindən "" bolməsinə 01:13 10 fevral 2013 tarixində əlavə olunmuşdur

 

 

Birlikdə yaşamağın ən böyük üstün tərəflərindən biri təhlükələrə qarşı daha yaxşı qoruna bilməkdir. Çünki birlikdə yaşayan heyvanlardan hər hansı biri təhlükəni sezdiyində səssizcə hadisə yerindən qaçmaq əvəzinə var gücü ilə ətrafındakı digər heyvanları da xəbərdar edir. Hər bir canlı növünün özünə məxsus xəbərdarlıq forması var. Məsələn, dovşanlar və bəzi marallar təhlükəni hiss etdikləri anda ətraflarındakı heyvanları xəbərdar etmək üçün quyruqlarını dik tuturlar. Ceyranlar isə maraqlı tullanma hərəkətləri edir, sanki tullanaraq rəqs edirlər. Bir çox kiçik quşlar düşməni hiss etdiklərində dərhal cəh-cəh vurmağa başlayırlar. Sarıköynək quşu kimi quşlar xəbərdarlıq edərkən dar tezlik aralığı olan və yüksək səs çıxarırlar. İnsan qulağı bu xəbərdarlığı incə fit səsi kimi qəbul edir. Bu səsin ən mühüm xüsusiyyəti isə səsin gəldiyi istiqamətin aydın olmamasıdır. Bu, sürüsünü xəbərdar edən quş üçün əhəmiyyətli bir üstünlükdür. Çünki quş əslində düşməni gördüyü an cəh-cəh vuraraq diqqəti öz üzərinə çəkir. Ancaq səsin istiqaməti müəyyən olmadığı üçün təhlükə nisbətən azalır. 

Koloniya halında yaşayan böcəklərdə də təhlükəni ilk sezən böcək bütün koloniyanı xəbərdar edir. Ancaq xəbərdarlıq verən böcəyin ifraz etdiyi həyəcan qoxusu düşmənin də diqqətini cəlb edir. Bu yolla koloniyanı xəbərdar edən böcək özü ölümü gözə alır.

Preri itləri böyük koloniyalar halında yaşayırlar. Sanki şəhəri xatırladan yuvaları təxminən 30 heyvanın sığışdığı hissələrdən ibarətdir. Bu şəhərdəki heyvanların hamısı bir-birini tanıyır.

Daima tunelin xaricində və girişlərində olan təpəciklərin üzərində hər istiqaməti görə biləcək tərzdə arxa ayaqları üzərində dayanaraq keşik çəkən heyvanlardır. Keşikçilərdən biri düşmən görərsə, fit şəklində hürməyə başlayır. Bu xəbərdarlığı eşidən digər keşikçilər də eynilə həyəcan siqnalı verir və beləliklə təhlükədən bütün koloniya xəbərdar olur. 

Canlıların bir-birlərini xəbərdar etməsi, əlbəttə, düşündürücüdür. Ancaq daha da maraqlı olanı onların bir-birlərini “anlamalarıdır”. Yuxarıda qeyd etdiyimiz canlılardan biri, məsələn, dovşan quyruğunu dik tutduğu zaman ətrafındakı digər canlılar bunun təhlükə həyəcanı olduğunu həmin an başa düşür və tədbir alırlar. Oradan uzaqlaşmaları lazım gələrsə, dərhal uzaqlaşır, əks təqdirdə gizlənirlər. Burada düşündürücü məqam budur: Əgər bu heyvanlar həyəcan işarəsini gördükləri anda qaçmalı olduqlarını bilirlərsə, bu heyvanların əvvəlcədən öz aralarında danışaraq qərara gəlməsi lazım gəlir ki, xəbərdarlıq əmri verilən kimi hərəkətə keçsinlər. Bu təbii ki, ağıl sahibi insanın qəbul edəcəyi bir şey deyil. Bütün bu heyvanlar tək Yaradıcı tərəfindən yaradılmışdır və Onun ilhamı ilə hərəkət edirlər. Digər misalda isə quşların xəbərdarlıq edərkən çıxardıqları səsi üzərilərində yaşadıqları kərgədanların başa düşüb reaksiya verməsindən bəhs etmişdik. Burada diqqətdən kənarda qalmayan, şüurlu davranışlar var.
Şübhəsiz bir canlının digərini təhlükəyə qarşı xəbərdar edən hərəkəti “düşünməsi” və digərləri ilə razılaşdırılmış hərəkət kimi həyata keçirilməsi mümkün deyil. Belə halda qarşımıza çıxan bu şüurlu hərəkətlərin bir izahı var: Bu canlıların hər birinin sahib olduqları bacarıqlar, nümayiş etdirdikləri hərəkətlər onlara öyrədilməlidir. Bütün bunları həmin canlılara öyrədən və tətbiq etdirən, hər şeyin Yaradıcısı olan, yaratdıqlarını qoruyan, sonsuz şəfqət və mərhəmət sahibi olan Allah’dır.

 

 

 


... dəfə oxunub
Qiymət: 8/10(1 səs)
[qiymət ver ]
Şərh yaz
1+27=
Hesaba giriş
Müəllif

Sebine Haciyeva
Əlaqə
E-mail:
benbenli@mail.ru
Sosial şəbəkə:
YouTube-da izlə
Facebook
0.0269 saniye