Taksi hərbi hissənin qarşısında dayandı. Valideyn görüşü hələ başlamamışdı. Hərbi hissənin qarşısında çoxlu valideyn dayanıb görüşün başlamasını və növbətçi əsgərin qapını açıb onları hərbi hissəyə buraxmasını gözləyirdi.

Taksi sürücüsü yanında əyləşən və müştərisi olan Davuda üzünü tutub dedi:
- Əmioğlu, sən dediyin hərbi hissə, bax, buradı- barmağı ilə hərbi hissənin giriş qapısını göstərdi.
- Hə buradı, çatdıq.
Arxada əyləşən balaca Sənan maşının arxa pəncərəsindən baxıb dedi:
- Tərlan burdadı indi, Davud əmi?
- Hə, indi düşüb gedəcəyik görüşə.
- Uşağın yanına gəlmisən, əmi oğlu?- sürücü Davuddan soruşdu.
- Hə, şənbə-bazar günləri valideyn görüşü olur, imkanım çatan qədər gəlib deyirəm uşağa. Bakıdan bura gəlmək çətin olur. Amma, neyləməli, gəlmək lazımdı.
- Düzdür, Allah xətadan-bəladan qorusun.
- Amin.
Daha sonra Davud cibindən pul çıxarıb taksi sürücüsünə olan borcunu ödədi. Sürücünün üzünə təbəssüm gəldi, Davuda “qonaq ol, əsgər balaya verərsən” dedi. Davud da “çox sağ ol, bu sənin haqqındı” dedi. Sonra Sürücü pulu alıb xeyir-dua verdikdən sonra arxaya çevrilib Sənana gülə-gülə:
- Hə, kişi, sən nə vaxt gedirsən vətən borcunu ödəməyə?
Sənən güldü, əmisinə baxdı.
- O hələ balacı, inşallah böyüyüb o da gedəcək əsgərliyə...
- İnşallah...
Davudla Sənan maşından düşdülər. Taksi mühərriyi işə salıb ordan ayrıldı.
Sənan əmisi oğlunun yanına gəlmişdi. Əmisi oğlu onu çox istəyirdi, həmişə onunla oynayırdı. O da çox istəyirdi əmisi oğlunu. Əmisinə qoşulub gəlmişdi onun yanına.
Sənan Davud əmisinin əlindən tutub hərbi hissənin giriş qapısı olan NBM-in qarşısında dayandı. Digər valideynlər kimi o da 10 dəqiqə sonra başlayacaq görüş vaxtını gözləyirdi. Sənan əmisinə dedi:
- Əmi, kimi gözliyirik? Tərlan özü gələcək?
- Yox, hələ tezdir, bir azdan qapı açılacaq, hamımız girəcəyik içəri.
- Əmi, bura N saylı hərbi hissədi?
Əmisi güldü;
- N saylı niyə?
- Əmi, Tərlanı burdan çıxart. Bu N saylı hərbi hissə çox pisdi. Hər gün televizorda görürük, eşidirik ki, burda nə qədər əsgər ölür, bir-birini güllələyir, burda əsgərlərə yaxşı baxmırlar. Qonşumuz Rəsulun böyük qardaşı da əsgərdi. Atası maşını satıb onun yerini deyişdirdi. O da yəqin N saylı hərbi hissədə idi. Rəsul deyib hamısı mənə.
- Allah qorusun bütün əsgərləri, Tərlan da onların içində...
Qərargahdan göndərilən hərbi qulluqçu gəlib Nəzarət Buraxılış Məntəqəsinin (NBM) növbətçi əsgərinə darvazanı açmasını əmr elədi. Darvaza açıldı, camaat əllərində olan veş-meşoku götürüb qapıdan daxil oldular.
- Ay camaat, ay anam, ay atam, bir-bir keçin... Hamınızı buraxacağıq. Xahiş olunur səs-küy salmayasız.
Hamı içəri keçdi. Havalar isti olanda valideyn görüşü üçün hərbi hissənin idman meydançasını seçmişdilər, amma yağışlı-qarlı, soyuq havalarda isə hərbi hissənin çayxanası əsgər övladlarının görüşünə gələn valideynlərin üzünə açılmışdı. Əsgər çayxanasında yer olmayanda isə bəziləri küçədə ayaq üstə öz balasıyla görüşür, əsgərlər də, ayaq üstə durub gətirilən yeməklərdən ayaqüstü yeyirdilər.
- A Sənan, bala, gör Tərlan gözünə dəyirmi?
- Yox əmi, bayaqdan baxıram, hələ yoxdu...
- A bala, ay əsgər, qadan alım, Tərlanı tanıyırsan? Burda xidmət eliyir.- Davud qarşısından keçən əsgəri saxlayıb ondan soruşdu.
- Familiyası nədi əmi?
- Fərəcov.
- Həə... O uzun qarayanız oğlan?
- Hə, onun atasıyam, ona denən atan gəlib.
- Yaxşı əmi, indi göndərərəm onu.- deyən əsgər bir anlıq Davudun əlində olan setkaya baxıb dərhal ordan uzaqlaşdı.
- A bala, özün də gəlaa... Bizimlə oturarsan...
Bir neçə dəqiqədən sonra Davud oğlu Tərlanın gəldiyini görüb Sənana dedi:
- Bax, Tərlan gəlir.
Sənan Tərlanı görüb sevindi. Qaçıb onu qucaqlamaq istəyəndə sürüşüb yıxldı palçığa.
- Vay, ehtiyatlı ol, a bala...- deyib Davud onu yerdən qaldırdı.
Tərlan gəlib atası ilə görüşüb onu bərk-bərk qucaqladı. Ata da Tərlan üçün darıxmışdı. Sonra Tərlan Sənanla da görüşdü. Hər üçü çayxanaya girdib boş yer tapıb əyləşdilər.
- Həə... Necə gedir səgərlik a bala?
- Eee ay ata, əsgərlikdi də... Hamı canını qurtarmaq istəyir burdan...
- Bura N saylı hərbi hissədi Tərlan- Sənan soruşdu...
Tərlan Sənanın saçlarını qarışdırıb gülərək dedi:
- Sən necəsən? Sən də gələcəksənaa bura.. Hələ böyü... Yenə şuluqluq edirsən?
- Tərlan, indi söz-söhbət gəzir ki, qızlar da əsgərliyə göndəriləcək.
- Niyə? Kişilərlə torpaqları ala bilmədilər, indi qızlarla almaq istəyirlər? Özlərini bir az bizbır edəcəklər.
- A bala, əsgərlikdə belə söhbətlər eləmə. Gedib çatdırarlar komandirlərə... Yaxşı-yaxşı ye, bu yeməklərdən, anan sənin üçün bişirib bunları. Bəs, o səni çağıran əsgər nooldu?- Deyib Davud söhbəti yayındırdı.
- Onun da atası gəlmişdi, getdi atasının yanına. Ata, bu söz-söhbətlər hamısı pul yığmaqdan ötrüdür. Məsələn, götürək səni. Mən oğlanam deyə, gəlmişən vətən keşiyini çəkməyə. Sabah elə bir qanun çıxsa, sən, əmim, dayım qızlarını göndərəcək bəyəm. Birtəhər borc-xərc edib əsgərlikdən saxlayacaqlar. Sərhədin o tayında erməni ordusunun qadın hərbiçiləri var. Adi kənd camaatıdır, onlara MN-i pul verir, təlim keçir. Onlar da muzd alıb snayperist olurlar. Pazisiyada xidmət edən bütün əsgərlər onları görüblər. Bizdə snayper yarışı oldu, inanırsan ki, Qərargah rəisi gəlib düz-əməlli ata bilmədi? Zarafata salıb yıxdı MTO rəisinin üstünə ki, silahlarınız xarabdır, işləmir. O da qayıdıb buna dedi ki, əşşi, beş gündən bir yoxlamaya görə eyni silahı rəngləməknən deyil ki, bu silahların əksəriyyəti xarabdı.
Davud kişi hər dəfə oğlu belə söhbətlər etdiyi üçün onun fikrini yayındırmağa çalışırdı.
- Xəstələnib eləməmisən ki?
- Allah eləməsin xəstələnim ata...Burda xəstələnənə baxmırlar ki... Deyirlər bilə-bilə özünüzü xəstələndirirsiz ki, xidmətdən yayınasız. 40 dərəcə istiliyi olan xəstəni gözümüzün qabağında “döyüşə” verib süründürdülər burda. Öldü yazıq...
Davud yenə oğlunun fikrini yayındırmaq istədi:
- Allah rəhmət eləsin. Yazıq... A Tərlan, bu çayxanada elə bayaqdan baxıram əsgərlər yaman yeyirlər. Sizə yemək vermirlər a bala? - Davud gülərək soruşdu...
Tərlan cibindən orduya aid olan kağız-küğuzu çıxarıb içindən birini götürüb atasına göstərdi:
- Ata, bax, bu ümumqoşun ərzaq normasıdı. Bax, burda yumurta və başqa qida məhsullarının adları yazılıb.
- Verirlər sizə?
- Verirlər. Nə vaxt verirlərsə, əsgərlər sevinir. Əvvəl elə bilirsən ki, Novruz bayramı-zad gəlib. Sonra görürsən ki, sən demə nazirlikdən yoxlama gəlib deyə verirlər.
Sonra Tərlan yanlarından keçən bir əsgəri atasına göstərib dedi:
- Ata, bu əsgəri görürsən? Bu əsgər bizim qonşu bölüyün əsgəridir. Bir dəfə idarə heyəti yoxlamaya gələndə bu əsgərdən mayor soruşdu ki, denən görüm axırıncı dəfə yumurta nə vaxt yemisən. İstədi ağzından söz alsın ki, yumurta verilir, ya yox. Əsgər yazıq çaşıb qalmışdı nə cavab versin. Gözucu bölük komandirinə baxırdı. Sonra mayor ona təzyiq göstərdi ki, suala cavab versin. Yazıq çaşdığından dedi ki, axırıncı dəfə evdə yumurta yemişəm. Mayor yazıb getdi. Sora bölük komandiri kazarmada əsgəri “əşşək qədər” çırpdı.
Davud yenə oğlunun fikrini yayındırmaq istədi:
- Tərlan, paliqona gedib-eləyəndə ehtiyatlı ol. Təhlükəsizlik qaydalarını yaxşı öyrən. Eşidirik ehtiyatsızlıq ucbatından əsgər öz əsgər yoldaşını yaralıyır. Tez-tez gedirsiz paliqona?
- Atış, hərbi təlim olanda gedirik. İndi havalar soyuqdu deyə çox getmirik. Bi dəfə atış keçirildi. Atışa nəzarət Kapitan Səlimova tapşırılmışdı. Bizi yığıb ciddi-ciddi xəbərdarlıq elədi. Kim atışdan yaxşı qiymət almasa onları şiddətli cəzalandıracağını dedi. Nəsə atış yaxşı keçmədi. Çoxumuz pis qiymət aldıq. Gözləyirdik ki, indi dişinin dibindən çıxanı deyər bizə. Amma, kamandirlərimizlə qıraqda söhbətləşdilər, gəlib bizdən pul yığdılar. Sonra bu kapitan çıxıb bizim qarşımızda zarafata salıb bir-iki əsgərə ədəbsiz söz dedi. Bununla da söhbət bağlandı.
- Posta çıxırsız Tərlan?
- Hə, çıxırıq.
- Üzqırxanın, mazın var? Gətirmişəmaa səninüçün. Gedəndə apar özünlə.
Davud nə qədər çalışdısa ki, oğlunun bu cür fikirlərini yayındırsın, amma nə sual verdisə, oğlu həmin sualların cavabında hərbi hissədə olan problemlərdən danışdı. Sənan da maraqla qulaq asırdı. Sonra Sənan Tərlandan soruşdu:
- Tərlan, N saylı hərbi hissə varaa, ora çox pisdi? Getmə ora.
Nəhayət, vaxt tamam oldu... Bir-iki əsgər çayxanaya daxil olub valideyn görüşünün bitdiyini oradakılara bildirdi:
- Xahiş edirik, görüşü bitirəsiniz, valideyn görüşünün vaxtı bitib.
Davudla Sənan Tərlanla sağollaşıb çayxanadan bayıra çıxdılar. Tərlan vidalaşıb onlardan ayrıldı.
Çayxanada valideyn görüşündə valideynləriylə birlikdə ev yeməyi yeyən əsgərlərdən tutmuş, gələn valideynlərə yaxınlaşıb “əmi, telefonuvuzu olar, zəng eləyim evnən danışım?” deyən əsgərlərə kimi, hamı yavaş-yavaş kazarmalarına tərəf istiqamət aldı.
Balaca Sənan üzünü əsgər çayçısının o biri tərəfinə çevirdi. Həmin istiqamətdə üç-dörd cərgə düzülüb ayaqlarını zərblə palçığa vura-vura gələn, ətəkləri palçıq sıçraması nəticəsində palçığa bulaşmış və bir gözləri əsgər çayxanasından çıxan əsgərlərin əlindəki setkalarda qalan əsgərlər göründü. Onlar əllərində bel, lom və s. alətlərlə “ərazidən” gələn, valideyn görüşünə valideynləri gələ bilməyən kasıb əsgər balalar idilər... Onları gətirən gizir əsgərlərə kamanda verirdi:
- Sol... sol... bir-ki sol... Sol... sol...

haqqyolu.com