Bizim hörmətli olmaq istəyimiz dəyərli insan olmadığımızı göstərir. Yəni Hörmətli insan və Dəyərli insan eyni bir şey deyil. Hörmətli insan – cəmiyyətin ona “qoyduğu” hörmət nəticəsində hörmətə minən adamdır. Onun hörmətli olması üçün başqaları, cəmiyyət lazımdır. Yoxsa o, öz-özlüyündə hörmətli olmaz. Hörməti yaşadan başqalarıdır. Sən sadəcə buna uyğun hərəkət edirsən, onu yaradırsan. Yaşadığın cəmiyyətin qaydalarına uyğun hərəkətlərlə hörmət qazanırsan. Amma bu, keçici və davamlı olmayan bir münasibətdir. Hər an dəyişə bilər. Əsgərlikdə, məhəllədə “hörmətli oğlan”, “hörmət edənə hörmət” kimi vor zakon söhbətləri eşitmək olar. Məs. “Sən özüvə hörmət elə, sonra bizə hörmət eləyərsən” kimi. Yəni hörmətli insan yaşadığı cəmiyyətdə, məhəllədə bu və ya digər xüsusiyyət, keyfiyyət, hərəkətinə görə sayğı göstərilən adamdır. Bundan başqa pul və vəzifə də adamı hörmətə mindirir.
Amma mənim tam əminliklə qəbul etdiyim “dəyərli insan” anlayışıdır. Bu bizim mühit üçün yad, az bilinən və işlənilən yeni sözdür. Mənimçün dəyərli insan hörmətsiz ola bilər. Yaxud özü-özlüyündə hörmətsiz adamdır. Onun başqalarının hörmətinə ehtiyacı yoxdur. O, hörmətli adam da deyil. O dəyərlidir, vəssalam.
Mənim dəyərli insanım almaz kimidir; onu palçığa da, zibilə də atsan həmişə də dəyərini qoruyur. Həmişə dəyərlidir. Çünki onun dəyəri qıraqdan, başqalarından yox, özündən qaynaqlanır. Ona başqalarının hörmət etməyi, dəyər verməyi vacib deyil ki, dəyərli olsun... Ona hörmət etməsələr də, dəyər verməsələr də dəyərlidir. O, öz qiymətini yox, dəyərini bilir. Almazın başqalarının ona qiymət biçməsinə ehtiyacı yoxdur. O, qaranlıqda da parlaqdır. Onun işığı özündədir. Cəmiyyətin sənə münasibəti ilə hörmətli yaxud hörmətsiz insan olmaq olar, ancaq bu almaza aid deyil. Dəyər ayrı, hörmət ayrıdır. Hörmətli insan dəyərsiz ola bilər. Dəyərlinin isə hörmətə ehtiyacı yoxdur. Hamı hörmətli insan ola bilər, amma hamı dəyərli deyil.
12 avqust 2015
Gəncə
