Dünyaca məşhur filosof Epikur bir növ allahın varlığını qəbul edirdi, amma allaha inanmırdı. Onun fəlsəfi analizinə görə, dünya yalnız öz cazibəsindən, çəkisindən yaxud da özünün yükündən asılı olduğundan yuvarlaq yaşayış modeli də insanlara, o cümlədən digər canlılara agah olmayan səbəblərdən dövr edir.
Epikur deyirdi ki, insan dünyanın fırlanması mənzərəsini görməsə də bir sıra elmi araşdırmalar sayəsində bu məlumatdan xəbərdardır. Onlar belə araşdırmalar ucbatından “fırlanma” versiyalarına inanırlar. Yəni, “özləri üçün inam” qazanırlar.
Lakin, kimsə dünyanın fırlanmasına şahid deyilsə, gözləri ilə bunu görməyibsə, qulaqları ilə eşitməyibsə, amma yenə də versiyalar insan beynində inam faktoruna çevrilirsə, deməkdir ki, skeletlə ət parçaları birgə sonsuzadək “inam”a inanmağa məhkumdur.
Epikurun fikrincə, görmədiyinə, eşitmədiyinə, hətta bilmədiyinə, inanmamaq şəxsi təzahürlərin təməli üçün vacib amildir. Əks təqdirdə, bunun bir adı var: Axmaqlıq.
O, bu düşüncəyə əsaslanaraq, fərqli bir fəlsəfə tezisinin yaradıcısı oldu. Versiyalar, insanlar arasında surətlə artan deyimlər Epikur fəlsəfəsinin mahiyyət etibarı ilə təkmilləşməsinə şərait yaratdı.
İlahi güclə qarşılaşmayan, hər bir incə amili dəqiq qiymətləndirən dahi filosof allaha inam srailizmini, yəni yönünü riyazi templə müəyyən etməyi bacardı.
Əlbəttə, bütün azyaşlı uşaqlar hər kəsdən güclü və dərrakəli hesab edilən birisindən qorxmalıdır. Buna cavab olaraq, qədim dövrdə yaşamış filosof Demokrit deyirdi ki, müəyyən yaş dövrünədək azyaşlıların ilah sayılan gücdən qorxmaları qəbul olunandır, lakin yaşca böyüklərin zehinlərdə “iri ilah dördbucağı” yaratmaqları yanlış düşüncədir.
Ən azından, hamının beyni şəxsi düşüncəyə sahibdir. Belə də olmalıdır. Onda hamının fikri azadlığa can atar. Hər kimsələrin sərsəm hökmü iflasa uğrayar, qərarları puça çıxar. Dinsiz bir dünyada yaşamağa cəhd etməyə çalışan insanlar da beyinlərində yeni “modernist ” fikirlər ərsəyə gətirərlər. Bu da əbədi hesab edilən həyatın ilki olar. Hələlik, buradək.
