Bu günlər çox az adam təyyarələrin təhlükəsizliyindən danışır, çünki hər il təhlükənin miqyası artmaqdadır. Aviaqəzaların səbəbləri getdikcə diqqətləri daha çox edir. Səbəblər, nəticələr, çıxış yolları axtarılır. Lakin heç bir halda təhlükəsiz uçuş mövcud deyil.

Dünyaca tanınmış heç bir aviaşirkət uçuşun təhlükəsizliyini sığortalamır. İnsan həyatına qarşılıq heç bir kommersiya müvəffəqiyyət qazana bilmir.

Bu gün biz bu sahədə çox işləyirik və keyfiyyətini artırırıq, amma buna baxmayaraq təyyarələrimiz aşağı düşməyə davam edir. Bəs nə vaxtsa uçuşlar təhlükəsiz olacaqmı?

Siyahıda ən ümumi versiya və qəza üçün hər hansı səbəb hər zaman seçilir:

-insan amili - 68%

-avadanlıq çatışmazlığı – 18%

-səbəb mövcud deyil – 14%

Rəsmi mövqelər həmişə öz qeydlərində pilotları günahlandırırlar. Bu, hər bir halda 47% təşkil edirsə, bütün hallarda isə dispetçerin və texniki heyətin azlığı 13% təşkil etməkdədir. “İnsan amil” ancaq sözdə mövcuddur və terrorçular bunu açıq-aşkar ortaya qoyur. Bu, ümumi qəzaların 8%-ni təşkil edir. Amma burada daha önəmli maddə çatışmır, təkcə az əhəmiyyətli deyil, eyni zamanda rezonanslı.

Mən başqa səbəb, əsas əlavə edərək bunun BİZNES olduğu qeyd edirəm. Mənim üçün yuxarıdakı 3 əsas versiya ilə aviaqəzaya səbəb olacaq tək bir maddə var-BİZNES. Onun bir çox üzü var, müxtəlif formalarda peyda olur və hər zaman olduğu kimi şəffaf suala dəqiq cavab verir: “Bəs bundan kim qazanc götürür?” Mən inanmaq istəyirəm ki, bu biznesin insan həyatı ilə əlaqəsi yoxdur.

Bacarıqsızlıq, intizamsızlıq, səhlənkarlıq, məsuliyyətsizlik-bütün bunlar fəlakətlərin əsasını yaradır, amma günahkar pilot, ekipaj olur. Kürü sahibkarları öz bizneslərini artırmaqdadırlar, amma uçuşların təhlükəsizliyi təmin olunmur. Rahatlıqdır,əgər hər şeydə “insan amili” günahkardırsa.

Əlbəttə, hər bir texniki təhlükəsizliyin ehtiyatı mövcuddur. Amma artan aviaqəzalarda təkcə pilot səhlənkarlığı deyil, eyni zamanda mənfi hava durumu, pis yanacaq və digər zərərli faktorlar önə çıxmaqdadır. Ən dəhşətlisi isə budur ki, mənfəət arxasındakı aviaşirkətlərin idarəetməsi, ucuz saxta hissələrin alınması, ekipaja istirahətin verilməməsi, baqaja ifrat yüklənmələrin icazə verilməsi təkcə uçuşların xidmətini aşağı salmaqla yekunlaşmır. Bu sektora nizam-intizamın gətirilməsi əhəmiyyətli dərəcədə qəza sayının azaldılması mümkündür. Halbuki onların tamamilə arada qaldırılması gözlənilən deyil.

Dünya statiskası üzrə son 10 ildə 300 aviaqəza törədilib, 7.000 nəfərdən çox insan həyatını itirib.

Son söz olaraq, dostum ailəsi birgə həlak olduqda mən 2-3 il uçuşlardan qaçdım, xaricdə istirahət imkanından imtina etdim. Zaman keçdikcə qorxun yox olur, riski unudursan, amma sənə əziz insanın itirilməsi incidir. Uçuşların təhlükəsizliyinə isə inamın azalmaqdadır.

Amma hər uçuş qabağı dua edən, uçuş zamanı isə pis heç nə düşünməyən insanları həmişə görürəm.